Lekker verdienmodel
Vorige week was ik eten bij McDonald’s. Terwijl ik mijn aardbeien milkshake door mijn kartonnen rietje opzoog en zag dat er eindelijk geen plastic deksel meer op mijn beker was gedaan, viel mijn oog op de kassabon. 15 cent toeslag voor de wegwerpbeker, 5 cent toeslag voor het plastic cupje van de fritessaus. Per 1 juli 2023 zijn er natuurlijk weer nieuwe regels ingegaan. Bedrijven mogen plastic wegwerpbekers en -bakjes niet gratis meer meegeven. Yes, dacht ik, weer een stapje in de goede richting. Maar, ‘niet gratis’ betekent dat ze er dan dus maar gewoon geld voor moeten vragen. En dat is natuurlijk best een lekker verdienmodel. Want wat zou de inkoopwaarde van een beker voor McDonald’s zijn? Hooguit 5 cent. Dat zou betekenen dat er op iedere wegwerpbeker nu 10 cent wordt verdiend. Vermenigvuldig dat met de 100 miljoen bekers die McDonald’s jaarlijks in Nederland verkoopt en je hebt een winst van een slordige 10 miljoen euro. Het zou toch mooi zijn als dat geld zou worden geïnvesteerd in écht duurzame oplossingen…
Maar goed, die 15 cent toeslag is er natuurlijk voor bedoeld om de consument te bewegen om te kiezen voor de statiegeldvariant. Iets wat met de fritessausbakjes overigens nog niet mogelijk is. Hoewel ik me afvraag of de gemiddelde gast van McDonald’s, die voor ongeveer 10 euro een groot bigmac menu en een kip-9 bestelt – de gemiddelde gast van McDonald’s bestelt immers geen McPlant en ook de veggie McNuggets zijn al uit het assortiment – zich door die 15 cent laat beïnvloeden om een duurzame keuze te maken, is het natuurlijk wel een stapje in de goede richting. Dit soort lullige maatregelen roepen bij mij echter de vraag op of we eigenlijk wel door hebben waarvoor we het allemaal doen.
De enthousiaste MVO manager
Ik spreek regelmatig bestuurders, directieleden en ondernemers, en vraag hen hoe zij kijken naar duurzaamheid en in hoeverre zij daar in hun bedrijf mee bezig zijn. Het antwoord dat ik het meeste krijg is “we hebben in ieder geval één elektrische auto in ons wagenpark, dat is mijn Tesla, ha-ha”. Soms liggen er ook al zonnepanelen op het dak en een enkele keer hebben ze zelfs al een MVO manager aangesteld. Die MVO manager krijgt vervolgens niet veel meer dan die mooie titel. Geen team, geen mandaat. Deze MVO manager mag een mooi stukje tikken voor onder het kopje ‘MVO-beleid’ op de website en misschien zelfs de plastic roerstaafjes afschaffen of een afvalscheidingsprullenbak op kantoor neerzetten. Duurzaamheid wordt nog altijd gezien als iets zweverigs, iets links of onnodig en duur. Er worden nieuwe lullige maatregelen bedacht, soms met de beste bedoelingen, zonder het besef wat duurzaamheid nou echt betekent.
Wanneer komt het besef dat we dit doen om de aarde door te kunnen geven aan toekomstige generaties? Wanneer komt het besef dat die toekomstige generatie al geboren is en wanneer komt het besef dat dat ook jouw zoontje of dochtertje is? Met lullige maatregelen als een 15 cent toeslag op plastic en het afschaffen van roerstaafjes gaan we de wereld niet redden. Over een aantal jaar zullen jouw kinderen je vragen wat jij hebt gedaan om de aarde leefbaar te houden. Zou het dan niet fijn zijn om te kunnen zeggen dat dat meer was dan het betalen van je plastic toeslag bij McDonald’s?