Ruben vertaalt circulaire ambities naar concrete acties.

Hoe maak je circulariteit de norm in gebiedsontwikkeling? In Etten-Leur werken we aan een woonwijk die niet alleen duurzaam is, maar ook de toekomst van circulair bouwen vormgeeft.

Circulaire gebiedsontwikkeling in Etten-Leur: van ambitie naar praktijk

Nederland staat voor de uitdaging om de woningbouwproductie op te schalen en tegelijkertijd de klimaatdoelen te halen. Dit vraagt om een andere manier van ontwikkelen, waarin duurzaamheid en circulariteit niet achteraf worden toegevoegd, maar vanaf het begin worden geïntegreerd. De gemeente Etten-Leur heeft zich voorgenomen om precies dát te doen bij de ontwikkeling van de nieuwe woonwijk Haansberg. Het doel: een wijk bouwen die niet alleen voldoet aan de huidige woningvraag, maar ook een blauwdruk biedt voor de circulaire steden van de toekomst.

Om ervoor te zorgen dat circulariteit geen losse ambitie blijft, maar een integraal onderdeel wordt van het hele ontwikkelproces, schakelde de gemeente YoungProfs in. Ruben, Sustainable Business Consultant, kreeg de opdracht om de circulaire principes stevig te verankeren in zowel het beleid als de uitvoering. “Het is belangrijk dat circulariteit niet iets vrijblijvends is, maar echt onderdeel wordt van de spelregels waaraan ontwikkelaars en aannemers zich moeten houden,” legt hij uit.

"Als je circulariteit serieus neemt, moet je dat vanaf dag één doen."

Zijn eerste taak: het mede-opstellen van het masterplan voor de wijk. Dit document vormt de basis voor de verdere ontwikkeling en bepaalt de richtlijnen waarbinnen gebouwd mag worden. “Als je circulariteit serieus neemt, moet je dat vanaf dag één doen. Je kunt niet halverwege besluiten dat je duurzaam wilt bouwen – dan ben je te laat.” Door de uitgangspunten voor circulair bouwen direct in het masterplan vast te leggen, werd het de norm in plaats van een optie.

Naast beleidsvorming moest Ruben ook zorgen voor concrete kwaliteitseisen die de gemeente kon opnemen in marktbenaderingen en aanbestedingen. “Gemeenten hebben vaak prachtige duurzaamheidsambities, maar die blijven te abstract. Ontwikkelaars willen weten: wat betekent dit in de praktijk? Hoe moeten we bouwen? Welke materialen mogen we gebruiken?” Door duidelijke richtlijnen op te stellen, werd circulariteit niet alleen een mooi idee, maar een praktisch uitvoerbaar principe.

Een belangrijk onderdeel van het project was de realisatie van een pilot met 100 tijdelijke woningen die grotendeels uit hout worden opgetrokken. “Deze woningen laten zien dat circulaire bouw niet alleen haalbaar is, maar ook economisch aantrekkelijk en snel te realiseren.” Het project fungeert als een proeftuin waarin circulaire technieken en materialen worden getest en geëvalueerd, zodat de lessen hieruit meegenomen kunnen worden in toekomstige bouwplannen.

"We onderzoeken of we vezelgewassen kunnen verbouwen, die als bouwmateriaal kunnen dienen."

Naast bouwen keek Ruben ook naar innovatieve toepassingen voor lokaal beschikbare materialen. Een van de kansen die hij identificeerde, was het gebruik van vrijkomende landbouwgrond. “In plaats van deze gronden simpelweg te verpachten, onderzoeken we of we er vezelgewassen zoals hennep kunnen verbouwen, die later als bouwmateriaal kunnen dienen. Zo sluiten we de kringloop en maken we de wijk letterlijk van de grond waarop hij gebouwd wordt.”

Met dit project zet Etten-Leur een belangrijke stap richting een duurzame toekomst. Door circulariteit niet als los thema te behandelen, maar vanaf het allereerste ontwerp in te bedden in beleid, kwaliteitseisen en concrete toepassingen, wordt een nieuwe standaard gezet voor gebiedsontwikkeling. “Dit project bewijst dat circulariteit niet alleen een mooie visie is, maar een praktische en haalbare manier om onze steden duurzamer te maken.”

De ontwikkeling van Haansberg laat zien dat echte verandering begint bij een fundamenteel andere aanpak. Niet aan het einde van een project, maar bij de eerste pennenstreken op papier.